Kleuren voor visuele toegankelijkheid en een positieve sfeer

Vooraf

Voordat het Landesamt zijn intrek nam in de door de instantie gehuurde kantoorverdiepingen op de Telekom-campus, werd de open ruimte opgedeeld in kleine kantoren, werden de binnenmuren opnieuw geschilderd en werd er een nieuwe vloerbedekking gelegd. Elk van de vijf verdiepingen in het in 2007 in gebruik genomen gebouw moest een eigen hoofdkleur krijgen om de oriëntatie binnen het gebouw te vergemakkelijken. Tegelijkertijd moest bij het kleurontwerp rekening worden gehouden met aspecten van visuele toegankelijkheid en moest een lichte, vriendelijke sfeer worden gecreëerd. Dat waren destijds de richtlijnen.

Licht-donkercontrasten

Bijna 90% van alle informatie wordt met het oog waargenomen. Een goede ruimtelijke oriëntatie komt daarom niet alleen ten goede aan mensen met een visuele beperking en senioren met een afnemend gezichtsvermogen, maar aan iedereen. Er moet vooral worden gelet op voldoende licht-donkercontrasten, omdat deze bijzonder belangrijk zijn voor de visuele toegankelijkheid. Het gaat hierbij om het waarnemen van ruimtelijke grenzen en elementen in de ruimte zelf. Deuren en steunen voor muren moeten duidelijk herkenbaar zijn. Het is bewezen dat voldoende sterke contrasten de oriëntatie in de ruimte vergemakkelijken. “Oriëntatie” betekent ook herkenning. Bij de kleurstelling van vrijwel identieke kantoorverdiepingen is dit aspect van belang. Vóór de herinrichting van het administratiegebouw dat voorheen door Telekom werd gebruikt, waren alle gangen wit geschilderd. Dat moest veranderen, want niet alleen was de indruk uniform, ook waren de bouwelementen niet duidelijk van elkaar te onderscheiden.

Krachtige accentkleuren

Het architectenbureau Lengfeld & Wilisch uit Darmstadt had het gebouw ooit ontworpen en was ook belast met de verbouwing en renovatie voor HlfGP. Ontwerpers Margit Vollmert en Martina Lehmann (Caparol FarbDesignStudio) ontwikkelden vervolgens een kleurconcept voor het trappenhuis en de gangen dat voldoet aan de criteria voor visuele toegankelijkheid en tegelijkertijd een positieve sfeer creëert. “Ontwerpen met barrièrevrije contrasten is altijd een uitdaging”, zegt Martina Lehmann. “Voor opvallende, barrièrevrije contrasten is namelijk het gebruik van donkere kleurnuances noodzakelijk, terwijl tegelijkertijd vaak een lichte sfeer gewenst is. Het vaststellen van de vijf krachtige accentkleuren voor de respectievelijke verdiepingen was daarom ingewikkeld, omdat ze niet te intens en opvallend mochten zijn.”

Bij de kleurkeuze hadden verschillende groepen binnen het gebouw inspraak, vertelt Nicole Kirchner van het departement van het Landesamt. “Daarom duurde het langer voordat de definitieve beslissing werd genomen, omdat de meningen uiteenliepen. De kleurcontrasten bij visuele toegankelijkheid zijn, afhankelijk van de relevantie, erg sterk. Dat is voor veel kijkers ongebruikelijk en even wennen. Een formule, de ‘Michelsen-formule’, helpt bij het bepalen van de optimale contrastverhoudingen tussen twee kleurtinten. Deze formule werd toegepast in de gang om de aanwezige kolommen voldoende te laten afsteken tegen de achterwand en ze als obstakels herkenbaar te maken.”

Het kleurconcept in detail

De steunen zijn wit (3D Hellweiß) gebleven en steken nu duidelijk af tegen de donkerdere achtergrondkleur, die varieert op de vijf verdiepingen. Ondanks het sterke contrast ontstaat een subtiel, markant effect. Elk van de vijf verdiepingskleuren is al zichtbaar bij het verlaten van de lift en in het trappenhuis door de glazen deur die naar de betreffende gang leidt. Deze zet zich voort aan de andere kant van de gang met een rij kolommen, waardoor spannende perspectieven ontstaan. Afhankelijk van de lichtinval en de reflectie beïnvloedt de krachtige hoofdkleur de omgeving, wat leidt tot interessante kleurveranderingen.

Een volledig gepland en gewenst effect

De tegenoverliggende muren zijn bewust licht gehouden in een delicate groene tint die frisheid en licht in de binnenste gangen brengt. Een andere, verhulde groengrijze tint wordt gebruikt op de kopmuren van de dwarsgangen. Deze iets donkerdere groene tint geeft het oog houvast en begrenst optisch de lange gangen. Voor de begane grond is gekozen voor een helderrood als stralende, warme hoofdkleur. De mosgroene tint die op de eerste verdieping domineert, doet denken aan weiden en natuur. De tweede verdieping wordt gekenmerkt door een pastelkleurige mauvetint. Een verdieping hoger wordt de bezoeker verwelkomd door een petroleumblauwe hoofdkleur. Op de vijfde verdieping neemt een melkachtig koffiebruin de hoofdrol over. Op alle verdiepingen komen twee subtiele groentinten steeds terug. Ze harmoniëren met alle kleuren van de verdiepingen, maar het contrast tussen de muurkleur en de witte deuren ligt onder de vereiste contrastwaarde en wordt niet als barrièrevrij beschouwd. Toch steken de deuren af tegen de lichtgekleurde wanden en vallen ze beter op dan in de oorspronkelijke witte versie. Dit compromis is bewust gesloten, omdat het contrast tussen de accentmuur en de kolom prioriteit heeft. De sfeer mocht namelijk ook niet te kort komen en moest zo licht en uitnodigend mogelijk zijn.

Foto’s © Alex Becker